Tùy duyên không phải tùy tiện, nhiều người vẫn không đủ tỉnh táo để phân định được 2 điều này dẫn đến nhiều hiểu lầm. Hôm nay, hãy cùng ngay.kabala.vn tìm hiểu về mối duyên và sự tùy duyên trong cuộc đời mỗi con người nhé!
Tùy duyên là gì?
Tùy duyên vốn không phải chuyện dễ làm vì chúng ta cuối cùng cũng thực hiện mọi việc nằm trong giới hạn hiểu biết của bản thân nên nếu chỉ bằng một câu nói ngắn gọn sẽ thường gây hiểu nhầm. Vậy tùy duyên là gì?
"Tùy" ở đây là thuận theo tự nhiên, những điều đã là lẽ thường tình đến và đi trong cuộc sống, tùy ở đây chỉ thái độ chấp nhận, không oán hận, nóng nảy, không cưỡng cầu. "Duyên" bao gồm thiện duyên và ác duyên, 2 điều luôn tồn tại song song trong cuộc đời mỗi con người, duyên có tụ thì cũng có tan, duyên có đến và cũng có duyên đi. Từ 2 vế này, ta có thể hiểu tùy duyên là khi ta thuận theo nhân duyên của mình, là chấp nhận những điều đến và đi trong cuộc sống mà không oán trách hay níu kéo. Thấu hiểu được điều này con người sẽ không còn trăn trở, mệt mỏi mà luôn ung dung, lạc quan trong cuộc sống.
Cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ, ta không thể đoán được ngày mai ra sao và những kế hoạch đã đặt ra hoàn toàn có thể không như những gì chúng ta mong đợi. Vì vậy, con người cần tùy thời ứng biến một cách linh động sao cho phù hợp với trạng huống đương tại chứ không nhất thiết phải y nguyên một cách thức theo một định pháp. Vậy nên, chuẩn bị một tâm thế sẵn sàng, những kế hoạch dự phòng hay linh động biến chuyển thay vì tuân theo một lối khuôn mẫu cứng nhắc sẽ giúp cho chúng ta linh hoạt, nhanh nhẹn và sáng tạo hơn.
Mọi chuyện trên đời vốn chẳng bao giờ luôn thuận buồm, xuôi gió, trời không phải khi nào cũng râm mát, mà sẽ có lúc mưa lớn, sấm chớp từ đó mới có trời quang mây tạnh, cầu vồng với nắng vàng. Bởi vậy, cuộc đời con người cũng xen lẫn chuyện buồn chuyện vui, hiểu điều đó thì ta cần “tùy duyên” của đất trời, của vũ trụ mà có thể thản nhiên đối diện được với đời. Con người gặp chuyện vui cũng không quá hả hê, phấn khích, ngạo mạn, đối diện với khó khăn cũng không quá tiêu cực, buồn rầu. Hãy coi đó là thứ vốn dĩ phải xảy ra để tâm thế thoải mái, thanh thản đối diện với chúng hơn.
Tùy duyên và tùy tiện
Tùy duyên là có nguyên tắc riêng nhưng không quá khuôn mẫu còn sự tùy tiện ở đây thể hiện bằng việc lấy lý do tùy duyên để từ bỏ bổn phận, phó thác cho số phận. Tùy tiện là lối sống, lối suy nghĩ tiêu cực, ỉ lại, không có chí tiến thủ, vươn lên thậm chí là trốn tránh trách nhiệm được giao phó. Bởi vậy, tùy duyên có thể trở thành cái cớ để người ta biếng lười, ỉ lại.
Tùy tiện còn là lối sống không có nguyên tắc, làm việc theo cảm hứng mà không có kế hoạch bài bản hay trách nhiệm mang theo. Người tùy tiện thường không có chứng kiến, lập trường của riêng mình. Gặp vướng mắc, khó nhưng không tìm cách xử lý mà từ bỏ hay đùn đẩy cho người khác là thái độ sống cực đoan, vô trách nhiệm. Nếu chưa có một chút cố gắng thì không thể gọi là duyên ở đây.
Sống trên đời, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào con người cũng phải học được cách thích nghi, tồn tại và không ngừng cố gắng. Thành công hay thất bại có thể là do duyên, nhưng những gì ta học được sau chặng đường phấn đấu mới là điều quan trọng hơn hết. Thứ con người ta luôn trân trọng là quá trình đi đến thành công chứ không phải là kết quả của nó. Cũng bởi vậy, ta không nên để để thành bại được mất làm ta quá phấn kích cũng như phải lo âu.
Từ những điều đó, con người cần biết cách nắm bắt cơ hội, đối nhân xử thế thuận theo nhân duyên, nhưng vẫn phải giữ trái tim nóng, lòng trắc ẩn, khoan dung sâu sắc với tất cả mọi người. Đó mới chính là tùy duyên thật sự.
Chuyện về ngày xưa có một lão hòa thượng sống trong ngôi chùa cổ trên núi cao. Một ngày kia, ngôn chùa có một vị khách ghé thăm. Người khách biết lão hòa thượng đã tu hành đắc Đạo, bèn hỏi ông rằng:
“Trước khi đắc Đạo, ngài đã làm những gì?”.
Lão hòa thượng trả lời: “Ta chẻ củi, gánh nước, nấu cơm”.
Người khách hỏi: “Vậy sau khi đắc Đạo thì sao?”.
Lão hòa thượng nói: “Ta vẫn chẻ củi, gánh nước, nấu cơm”.
Người khách băn khoăn, lại hỏi: “Vậy cái gì gọi là đắc Đạo?”.
Lão hòa thượng nhẹ nhàng trả lời: “Trước khi đắc Đạo, lúc chẻ củi thì nghĩ về gánh nước, lúc gánh nước lại nghĩ về nấu cơm, nấu cơm rồi lại lo ngày mai đi chẻ củi, gánh nước. Sau khi đắc Đạo, chẻ củi là chẻ củi, gánh nước là gánh nước, nấu cơm thì là nấu cơm”.
Qua câu chuyện ta có thể thấy, lão hòa thượng trước khi đắc Đạo thì chính là người thường mang nặng tâm phàm, làm gì cũng không thể tùy duyên hành sự, không chú tâm vào một việc để làm hết mình, tâm trí luôn bị phân tâm, xao nhãng. Nhưng càng trưởng thành theo thời gian ông càng hiểu rõ là cứ tập trung vào việc mình đang làm là đủ. Như vậy, chỉ khi con người nhìn nhận và đối xử với mọi chuyện trong cuộc sống một cách nhẹ nhàng, ung dung, người ta mới tìm được sự thanh thản đích thực trong tâm hồn.
Để tìm đọc thêm những nội dung tương tự, ngay.kabala.vn mời bạn đọc truy cập vào chuyên đề Phật Pháp tại đây nhé.